คนจำนวนไม่น้อยบางทีอาจมีความรู้สึกว่า “ปาน” คือ จุดหรือปื้นสีดำบนผิวหนังเพียงแค่นั้น

แพทย์ สุขภาพ ปานสีแดงไม่เหมือนกับปานสีดำยังไงขา? ปานจะโตเรียกตัวไหมค่ะ? หากไม่รักษาตอนเด็ก คอยจนกระทั่งโตและก็หลังจากนั้นจึงค่อยรักษาได้ไหม? ถ้าหากปลดปล่อยไว้ไม่รักษาปานจะเปลี่ยนเป็นเนื้อร้ายไหม? ปัญหากลุ่มนี้เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นเสมอๆที่สถานพยาบาลปานโดยกำเนิด โรงหมอศิริราช

โรงหมอศิริราชได้ให้การรักษาเด็กที่มีปานโดยกำเนิดประเภทต่างๆด้วยเลเซอร์มาตั้งแต่ พุทธศักราช 2541 ในสมัยก่อนคนไข้รวมทั้งผู้ดูแลจำต้องเสียเวล่ำเวลาสำหรับในการนัดเพื่อไปรับการขอคำแนะนำตามสถานพยาบาลเฉพาะโรคต่างๆทำให้ล่าช้าไปไม่น้อยเลยทีเดียวก่อนที่จะคนไข้จะได้เริ่มรับการดูแลและรักษา โรงพยาบาลศิริราชก็เลยได้ตั้งขึ้น “สถานพยาบาลปานโดยกำเนิด” ให้การรักษาแบบครบวงจร โดยกลุ่มหมอเฉพาะทางสหสาขาด้วยกัน ให้บริการตรวจรวมทั้งให้คำแนะนำคนป่วยเด็กที่มีปานโดยกำเนิด

คนจำนวนไม่น้อยบางทีอาจรู้สึกว่า “ปาน” คือ จุดหรือปื้นสีดำบนผิวหนังเพียงแค่นั้น จริงๆแล้วความแตกต่างจากปกติที่เรียกว่า “ปาน” มีรูปร่างลักษณะแล้วก็สีได้นานาประการ และก็ประเภทของปานมีหลายจำพวกขึ้นอยู่กับพยาธิเกิดของปาน ผู้ที่มีปานบนร่างกายมิได้มีแต่ว่าว่ากล่าวที่พวกเราเห็นบนผิวหนังของเขาเพียงแค่นั้น แต่ว่าผู้ที่มีปานหลายชิ้นที่มีความคิดว่าตัวเองมีตำหนิในใจ ซึ่งในบางครั้ง การเช็ดกล้อเลียน การเช็ดกเสนอคำถามเกี่ยวกับปานที่มี หรือแม้กระทั้งการจ้องมองด้วยสายตาที่ระแวง สามารถมีผลต่อความรู้สึกและก็ความเชื่อมั่นและมั่นใจเป็นอย่างมากกระทั่งคนไม่มีปานบางทีอาจคิดไม่ถึง

“ปานโดยกำเนิด”หมายถึงความแปลกของสีผิว แล้วก็หรือความแปลกของความราบเรียบเนียนของผิวซึ่งเจอในทารกแรกเกิดหรือในช่วงอายุขวบปีแรก ปานมีหลายประเภท แล้วก็เกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากความไม่ดีเหมือนปกติของเซลล์ที่นาๆประการ ดังเช่นว่า เซลล์ผิวหนัง เส้นโลหิต ทางเท้าน้ำเหลืองและก็กล้าม ในขณะนี้ยังไม่มีหลักฐานทางด้านวิทยาศาสตร์ซึ่งสามารถพิสูจน์ได้ว่า อะไรเป็นสาเหตุของการเกิดปาน แล้วก็ปานก็ไม่ใช่ความผิดแปลกที่เกิดขึ้นจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม

ทางด้านการแพทย์มักจำแนกประเภทของปานไปตามจำพวกของเซลล์ที่ไม่ดีเหมือนปกติ อาทิเช่น เซลล์สร้างเม็ดสีเส้นเลือด ทางเท้าน้ำเหลือง กล้าม ฯลฯ ปานบางจำพวกจะสามารถหายไปได้เอง โดยไม่ต้องได้รับการดูแลและรักษา อะไรก็ตามบางประเภทมีลักษณะอาการคงตัวไม่เปลี่ยนแปลง หรือบางจำพวกอาจมีขนาดใหญ่ขึ้นตามอายุ นอกเหนือจากนั้นปานบางประเภทสามารถเจอร่วมกับความไม่ปกติอื่นๆของร่างกาย ซึ่งบางทีอาจจำเป็นต้องได้รับการตรวจวิเคราะห์เสริมเติม เพื่อหาวิธีรักษาที่สมควร ปานที่พบบ่อย เป็นต้นว่า

สุขภาพ

ปานดูโกเลียน (Mongolian) พบได้ทั่วไปที่สุด มีลักษณะเป็นผื่นราบสีเขียว ฟ้าเทา หรือสีน้ำเงินเข้ม รอบๆตูดรวมทั้งบั้นท้าย แต่ว่าบางทีอาจเจอที่รอบๆอื่นๆของร่างกายได้ ยกตัวอย่างเช่น แขน ขา ข้างหลัง ไหล่ หนังหัว ปานจำพวกนี้จะเบาๆเลือนลางจางหายไปเมื่อไปสู่วัยเด็กช่วงต้น ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องกระทำการรักษา

ปานโอตะ (Nevus of Ota) เป็นปานโดยกำเนิดประเภทที่พบได้มากในชาวเอเชีย มีลักษณะเป็นจุดสีน้ำตาลเข้ม สีเขียว สีฟ้าเทา หรือสีน้ำเงินที่ค่อยขยายขนาดขึ้นตามอายุ จนถึงแปลงเป็นปื้นอยู่ส่วนใดส่วนหนึ่งบนบริเวณใบหน้า คนป่วยบางรายอาจมีปานโอตะที่เกิดขึ้นในรอบๆตาขาวด้วย ราวๆจำนวนร้อยละ 10 ของคนป่วยจะตรวจเจอความแตกต่างจากปกติของความดันดวงตาในด้านเดียวกับปานที่มีอยู่ ซึ่งถ้ามิได้รับการดูแลรักษาที่ทันการจะปรับปรุงไปเป็นโรคต้อหินแล้วก็ทำให้ตาบอดได้ ปานโอตะที่ผิวหนังสนองตอบต่อการดูแลและรักษาด้วยเลเซอร์ดีเลิศ

ปานสีกาแฟใส่นม (Café au lait) มีลักษณะเป็น ผื่นราบสีน้ำตาลอ่อน ปรากฏตั้งแต่ตอนแรกกำเนิดหรือด้านในอายุ 2-3 เดือน ชอบมีรูปร่างกลมหรือรี ขอบเขตออกจะเด่นชัด จะขยายขนาดขึ้นตามการเติบโต และก็จะดำรงอยู่ทั้งชีวิต โดยมากจะไม่เจอมีความผิดธรรมดาอื่นๆของร่างกายร่วมด้วย แม้กระนั้นแม้คนป่วยที่มีปานประเภทนี้ไม่น้อยเลยทีเดียวหรือมีขนาดใหญ่ บางทีอาจเจอมีโรคกรรมพันธุ์บางจำพวกได้ ฉะนั้นถ้าเกิดเจอปานขนาดใหญ่หรือมีหลายอัน ควรจะพาลูกหลานของท่านไปพบหมอเพื่อการตรวจวิเคราะห์เพิ่มเติมอีก

ปานแดงจำพวก (Port-wine stains) มีลักษณะเป็นปื้นแดงที่มักปรากฏอาการตั้งแต่ตอนแรกกำเนิด และก็จะดำรงอยู่ตลอดชีพไม่เลือนหายไป รอยโรคจะขยายขนาดโตเรียกตัวของคนป่วย โดยมากมักอยู่ส่วนใดด้านหนึ่งของร่างกาย ปานจะมีสีแก่ขึ้น และบางทีอาจนูนครึ้มและก็ตะปุ่มตะป่ำมากขึ้น ตามอายุที่มากขึ้น ถ้าเจอปานประเภทนี้ใบหน้า โดยยิ่งไปกว่านั้นรอบดวงตา บางทีอาจเจอร่วมกับความผิดแปลกของดวงตารวมทั้งสมองได้ จึงต้องควรพาลูกหลานของท่านไปพบหมอ เพื่อการตรวจวิเคราะห์ให้รอบคอบถัดไป ปานแดงประเภทนี้สามารถรักษาด้วยเลเซอร์ได้ ซึ่งการโต้ตอบต่อการดูแลและรักษาสังกัดตำแหน่งและก็ขนาดของรอยโรค การเริ่มการดูแลและรักษาด้วยเลเซอร์ในเด็กจะเห็นผลการดูแลรักษาดีมากกว่าในคนแก่แล้วก็ใช้ปริมาณครั้งสำหรับเพื่อการรักษาน้อยกว่า

เนื้องอกเส้นโลหิตในเด็ก (Hemangioma) เจอความเปลี่ยนไปจากปกติที่พบมากที่สุดในเด็ก (ราวปริมาณร้อยละ 5 ในทารกแรกเกิด และก็จำนวนร้อยละ 5-10 ในเด็กอายุ 1 ปี) เจอในผู้หญิงมากยิ่งกว่าผู้ชาย บางรายบางทีอาจเจอมีจุดหรือปื้นสีแดงเอามาก่อนแล้วพอหลังจากนั้นก็ค่อยๆขยายใหญ่ขึ้น รูปแบบของปานที่พบได้บ่อย จะเป็นก้อนนูนสีแดงสด ผิวตะปุ่มตะป่ำ ซึ่งเนื้องอกจำพวกนี้จะมีขนาดโตขึ้นด้านในช่วงอายุ 6-9 เดือนแรกของชีวิต จำนวนร้อยละ 50 ของคนไข้ที่มีปานประเภทนี้ก้อนจะเบาๆยุบลงได้เอง คราวหลังอายุ 5 ปี ตอนหลังก้อนสีแดงนี้ยุบลง บางทีอาจหลงเหลือความไม่ปกติของผิวหนังรอบๆดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นได้